धृतराष्ट्र खण्डकाव्य (२०७३) - घनश्याम कँडेल

न देख्छु दिन हाँसेको रोएको न त रात नै

न देख्छु विरही सन्ध्या न प्रफुल्ल प्रभात नै । (पृष्ठ–२०)


न रङहरू छुट्टिन्छन् छुट्टिन्छन् न त आकृति

मेरो यो दृष्टिमा हुन्छ सबैको नै उही स्थिति । (पृष्ठ–२०)


देख्छन् रे देख्न सक्नेले सृष्टिलाई सधैँ नयाँ

सृष्टि कस्तो छ गर्थें म तर केवल कल्पना । (पृष्ठ–२१)


देख्दैनौँ सृष्टिमा हामी कुनै सङ्गति शृङ्खला

कसरी किनमै बित्छन् जिन्दगीका पला पला । (पृष्ठ–२३)


के हो जीवनको सत्य जान्न सक्दैन क्वै पनि

पाएको जिन्दगी भोग्न व्यक्ति बाध्य छ तैपनि । (पृष्ठ–२३)


लाग्छ छैन यहाँ मान्छे सर्वथा स्वस्थ क्वै पनि

तर खोज्दछ ऊ बाँच्न जिन्दगी जसरी पनि । (पृष्ठ–२४)


कि हुन्छ परपीडाको यो प्रवृत्ति सबैसित

दिँदैन बस्न मान्छेले मान्छेलाई सुखीसित । (पृष्ठ–२७)


सबलाङ्गहरू ठान्छन् जसलाई असम्भव

त्यही अपाङ्गका लागि बन्न सक्दछ सम्भव ।


नहुँदैमा कुनै अङ्ग सिद्धिँदैनन् सबै कुरा

इच्छाशक्ति भए हुन्छन् मान्छेका सपना पुरा । (पृष्ठ–२८)


चलाख, चाकडी, चुक्ली हुन् अस्त्र चाटुकारका

चलाउँछन् यिनै अस्त्र ती चलाउन जीविका । (पृष्ठ–३१)


कि सक्छ राजनीतिमा जसले गर्न जे पनि

रेट्न सक्छ गला आफ्नै भाइले भाइको पनि । (पृष्ठ–४०)


जानी जानी भरे मेरा मनमा जसले घृणा

तिनलाई घृणाभन्दा के दिऊँ छ र के ममा ?


मभित्र छ छताछुल्ल आक्रोश द्वेष केवल

के गरेर बगाऊँ म अब सद्भावको भल ।


मेरो हृदय नै आज छ बाँधmो मरुभूमिझैँ

त्यहीँ नै कसरी बग्ला स्नेहको सरिता कुनै ? (पृष्ठ–४४)


न मर्दछ यहाँ कोही कसैले न त मार्दछ

देही मर्दैन यो देह त्यत्तिकै पनि मत्र्य छ ।


बाल, तारुण्य, वार्धक्य जस्तै हो मृत्युको दशा

जन्मिएपछि हो मर्नु सृष्टिको अनिवार्यता । (पृष्ठ–५०)


कि हुन्छ युद्धमा मान्छे यन्त्रवत् परिचालित

युद्धमा होमिँदा हुन्न मायामोह कसैसित ।


पति मर्छन् पिता मर्छन् मर्दछन् दाजुभाइ नै

त्यो क्रूर युद्धले निल्छ सजिलै सबलाई नै ।


जितेझैँ युद्धमा लाग्छ जितेको हुन्न आखिर

मनमा त्रास छोडेर जान्छ त्यो युद्धले तर ।


भन्दैनन् युद्ध राम्रो हो ज्ञानीले ज्ञानले पनि

युद्धको छैन औचित्य भन्छ विज्ञानले पनि । (पृष्ठ–५६)


थुनिन्छन् न्यायका ढोका हुन्नन् बाटा विकल्पका

बन्दो रहेछ त्यो बेला बाटो विद्रोह नै सदा ।


न्याय पाए सबैले नै भए निष्पक्ष शासन

सकिन्थ्यो गर्न उद्घोष गए ती युद्धका दिन । (पृष्ठ–५९)


~ घनश्याम कँडेल ~ 

Ghanashyam Kadel


घनश्याम कँडेल

जन्म: वि.सं. २००२ (रिचोक्टार, मलेखु, धादिङ)

पेसा: प्राध्यापन, त्रिभुवन विश्वविद्यालय (हाल सेवानिवृत्त)

घनश्याम कँडेलको ‘धृतराष्ट्र’ खण्डकाव्यले (Short epic) २०७३ को मदन पुरस्कार पाएको थियो।